( Sessiz Sinema Tarihindeki Yönetmen ve Senaristler )
3-) Georges Méliès
Georges Méliès (d. 8 Aralık 1861 – ö. 21 Ocak 1938), tam adı Marie-Georges-Jean Méliès, sinemanın gelişmesinde öncülük etmiş Fransız film yapımcısı, yönetmen.
Ailesinin ayakkabıcılık yaptığı Paris’te doğdu. Sinemanın ilk döneminde dünyanın önde gelen öykülü film yapımcısı oldu. Paris’te Theâtre Robert-Houdin’deki rolünün bir parçası olarak büyülü feneri kullanan Melies kariyerine sihirbaz olarak başladı. Auguste ve Louis Lumière’in bazı filmlerini gördükten sonra, daha bilimsel eğilimli vatandaşlarından çok daha farklı bir yöne çekmesine karşın yeni aracın potansiyelini hemen fark etti.
Georges Méliès’nin “Star Film Company” adlı şirketi 1896’da film üretimine başladı. 1897 yılı bahar ayları geldiğinde Paris dışında,Montreuil’de kendi stüdyosunu kurdu. 1892 ile 1912 yılları arasında yüzlerce film üretti. 1902’de Londra, Barcelona ve Berlin’de; 1903’te ise New York’ta dağıtım büroları kurarak Lumiere’leri neredeyse saf dışı bıraktı. Ancak; 1908’de geçiş döneminde sinema filmleri farklı tür bir eğlence sunmaya yönelince Méliès’nin popülaritesi de azalmaya başladı.
Filmografisi
Georges Méliès’in yönettiği yüzlerce filmden bazıları:
1-) D.W. GRİFFİTH :Akademi ödülü sahibi ABD’li film yönetmeni. ( DOĞUM : 22 Ocak 1875 – ÖLÜM : 23 Temmuz 1948),
Sinemayla 20. yüzyılın hemen başında tanışan ABD’den çıkan ilk usta yönetmen David Wark Griffith idi. Griffith, sinema teknolojilerine hakimiyetinin yanı sıra geliştirdiği görsel ve kurgusal hikaye anlatma teknikleriyle dünya sinemasına yön veren adam olmuştu.
22 Ocak 1875’te Kentucky’de doğan D.W. Griffith bir İç Savaş kahramanı olan Kükreyen Joe’nun oğluydu. Bu aile geçmişi Griffith’in kariyerine adeta yön verecekti. Aslında bir yazar olmak isteyen D. W. Griffith senaryo satmaya çalıştığı ama satamadığı stüdyoların filmlerinde oynayarak başladı sinemaya. Ardından daha fazla para kazanabilmek umuduyla yönetmenliğe geçti.
Griffith’e büyük bir şöhret kazandıran 1915 yapımı filmi Bir Ulusun Doğuşu’nda (The Birth Of A Nation) bu etkiler açıkça görülür.100 bin dolara mal olup gişede 50 milyon dolar toparlayan bu filmin ilk bölümünde İç Savaç öncesi ve savaş sırasındaki durum gözler önüne serilir. İkinci bölümde kölelerin Kuzeyliler tarafından kışkırtılması anlatılır. Son bölümde ise Ku Klux Klan devreye girer ve müdahale eder.
Thomas Dixon’un son derece taraflı, hatta ırkçı bir yaklaşımla kaleme aldığı The Clansman (Klan Adamı) veLeopard’s Spots (Leoparın Benekleri) adlı romanlarından uyarlanan film, bu tavırlar Griffith tarafından kısmen yumuşatılmış olsa bile büyük tepkiler aldı. Griffith, kölelik zamanlarında hayli memnun resmettiği zencileri küçümsediği, savaş sırasında ise onları Kuzeyliler’in maşa olarak kullandığı isyancı vahşiler olarak gösterdiği ve Ku Klux Klan’ı övdüğü gerekçesiyle eleştirilir.Sergey Ayzenştayn film için “Ku Klux Klan için selülitten bir anıt” diyecektir. Ancak tartışmalı bir hikayeye ve mesaja sahip olması Bir Ulusun Doğuşu’nun bir başyapıt olduğu gerçeğini değiştirmez.
Griffith’in bu filmde ve sonrasında çektiği Hoşgörüsüzlük’te (Intolerance) bir yönetmen olarak ortaya koydukları sonradan kendisi gibi “büyük” olarak anılacak yönetmenlere dahi yol gösterici olacaktır.Film, aynı zamanda Avrupalı meslektaşlarının aksine salonlarda yarım saatten uzun filmlerin gösterilemeyeceğine, gösterilse de zarar edileceğine inanan Amerikalı yapımcıların da yüzünü kızartmıştır. İnsanlar yüksek bilet ücretine rağmen salonları doldurmuşlardır.
D.W. Griffith 1916 yapımı Hoşgörüsüzlük’ü bir önceki filminden sonra karşılaştığını düşündüğü hoşgörüsüzlüğe tepki olarak çeker. Dört farklı hikaye anlatılır filmde: İsa’nın çarmıha gerilmesi. İskender’in Babil’i alması, Fransa’da protestanların öldürülmesi ve gelecekte bir mahkumun idamını beklemesi. Önceki filmin başarısına güvenen bankalardan alınan kredilerle çekilen bu film de bir başyapıt çizgisindedir. İki milyon dolara mâl olan Babil seti ve binlerce figüranla çekilen kalabalık sahnelerine rağmen çok fazla iş yapmaz bu dev bütçeli film. 1919 tarihli Kırık Tomurcuklar (Broken Blossoms) filminde de Griffith’in hem başarılı çizgisini devam ettirdiği hem de hala kendisine yönelik “ırkçı” suçlamalarını boşa çıkarmaya çalıştığı gözlenir. Bir İngiliz kızla, Çinli bir erkeğin kızın ırkçı babasına rağmen yaşadıkları aşkı konu alır film.
D. W. Griffith büyük hizmetlerdebulunduğu Hollywood’tan dışlanmasının ve yaptığı son filmlerin iş yapmamasının ardından sinemayı bıraktı. (1931) Ömrünün geri kalanını ise Hollywood ünlülerinin barını hiç boş bırakmadığı Knickerbocker Oteli’nin lüks odalarından birinde geçirdi. Bu odada geçirdiği beyin kanaması sonucunda da öldü.
D.W. Griffith’in en iyi filmleri diye adlandırabileceğimiz Bir Ulusun Doğuşu, Hoşgörüsüzlük ve Kırık Tomurcuklar’ın DVD’leri Çekirdek Film’den çıkmıştı. Bir Ulusun Doğuşu’nun görüntü kalitesi daha yüksek bir versiyonu da As Sanat tarafından piyasaya sunulmuştu.
Seçilmiş filmografisi :
The Taming of the Shrew (1908)
After Many Years (1908)
The Adventures Of Dollie (1908)
Money Mad (1908)
Balked at the Altar (1908)
Romance of a Jewess (1908) FlorenceLawrence
At the Altar (1909)
Resurrection (1909)
Bill Sharkey’s Last Game (1909)
The Country Doctor (1909) Florence Lawrence ve Mary Pickford
In Old California (1910) Henry B. Walthall
In the Border States (1910) Henry B. Walthall
The Lonedale Operator (1911) Blanche Sweet
The Smile of a Child (1911) Blanche Sweet
Fighting Blood (1911) Blanche Sweet ve Lionel Barrymore
Out from the Shadow (1911) Blanche Sweet
The Making of a Man (1911) Blanche Sweet
Her Awakening (1911) MabelNormand
The Goddess of Sagebrush Gulch (1912) Blanche Sweet
Friends (1912) Mary Pickford, Henry B. Walthall, Lionel Barrymore ve HarryCarey
An Unseen Enemy (1912) Lilian Gish
The New York Hat (1912) Mary Pickford, Lionel Barrymore, Mae Marsh ve LillianGish
Drink’s Lure (1913)
Oil and Water (1913) Blanche Sweet, Henry B. Walthall, Lionel Barrymore ve Harry Carey
Judith of Bethulia (1914) Blanche Sweet, Henry B. Walthall, Mae Marsh, LillianGish ve DorothyGish
Strongheart (1914) Blanche Sweet, Lionel Barrymore ve Alan Hale
The Avenging Conscience (1914) Blanche Sweet ve Henry B. Walthall
The Birth of a Nation (1915) Lillian Gish, Henry B. Walthall, Mae Marsh, Miriam Cooper ve RaoulWalsh
Intolerance (1916)
Broken Blossoms (1919) Lillian Gish
Way Down East (1920) Lillian Gish
Orphans of the Storm (1921) Lillian Gish ve Dorothy Gish
One Exciting Night (1922) HenryHull
Mammy’s Boy (1923) Al Jolson
America (film) (1924)
The Sorrows of Satan (1926)
Lady of the Pavements (1929) Lupe Velez ve William Boyd
D.W. Griffith’s ‘Abraham Lincoln‘‘(1930) Walter Huston
: > ( D. W. Griffith: The Adventures Of Dollie (1908) )
2-) CHARLİE CHAPLİN :İngiliz sinema yönetmeni, oyuncu, yazar ve komedyen. Asıl adı Sör Charles Spencer Chaplin olmakla beraber, yarattığı“Şarlo” (Charlot) karakteri ile özdeşleşti ve öyle anıldı.(16 Nisan 1889, Londra – 25 Aralık 1977)
Londra’nın fakir bölgelerinden birinde doğup büyüyen Chaplin, 1913’te gittiği ABD’de sinemaya başlamıştı. 1914’teki ilk filmi Making A Living’in ardından çekilen Kid Auto Races in Venice filminde bol pantolonlu, melon şapkalı, büyük ayakkabılı, sürekli bastonunu çeviren ve sakar hareketleri ile gülünç mizansenler oluşturan “Şarlo” tiplemesini yarattı. Takip eden yıllar içinde aralarında 1917 yapımlı The Immigrant ve The Adventurer gibi filmlerinin de bulunduğu altmıştan fazla kısa filmde oynayarak yeni gelişmekte olan sinemanın da etkisiyle dünya çapında görülmemiş bir üne kavuştu. 1918 yılında çektiği A Dog’s Life filmi ile uzun metrajlı filmlere de başlayan Chaplin, Mary Pickford, Douglas Fairbanks ve D. W. Griffith ile birlikte kurdukları United Artists film şirketinin ortağı olduktan sonra Altına Hücum, Şehir Işıkları, Büyük Diktatör, Asri Zamanlar, Sirk ve Sahne Işıkları gibi başyapıtlara imza attı.
Filmlerinde dönem koşulları için imkânsız görülebilen mizansenlere, koreografilere ve akrobatik hareketlere yer veren Chaplin, komedi sinemasının bütün örneklerini sonuna kadar korumakla birlikte, heyecanın ve hareketin asgari düzeye çekildiği sahnelerinde ise dramatik yapısını sergileyebilmiştir. Popülist yaklaşımlara, hiçbir zaman benimsemediği bazı yönetim biçimlerine ve teknolojiye yönelik ağır eleştirilerini ise yine bu komedi tarzının içinde eritmiş ve sessizce seyirciye ulaştırmayı bilmiştir.
Yarattığı ‘modern palyaço’ Şarlo ile dünya üzerinde filmlerinin gösterildiği her ülkede insanların hayranlığını toplamasına rağmen, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlığını reddetmesi sebebiyle bu ülkede kendisine yönelik olarak başlatılan karalama kampanyası; kendisinden bir hayli genç olan kadınlarla yaptığı dört ayrı evlilik, bir dönem kendisine açılan babalık davası, The Immigrant filminde bir ABD memurunu tekmelediği sahne ve son olarak Altına Hücum filmindeki bazı sahnelerin komünizm propagandası olarak yorumlanması gibi olayların etkisiyle Chaplin’in ABD’ye girmesi yasaklandı. Bunun üzerine karısı ve çocuklarıyla birlikte hayatının sonuna kadar yaşayacağı İsviçre’ye yerleşen Chaplin, ancak 1972 yılında Oskar Özel Ödülü’nü almak için yıllar sonra ABD’ye geri döndü. Takip eden yılda City Lights adlı filme bir kez daha Oscar ödülünü kazanmıştır. 1975 yılında 86 yaşında iken İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth tarafından şövalye unvanına layık görülmüştür.
http://: > ( Charlie Chaplin – Modern Times 1936 )
standartsinema SÖZLÜĞÜ :
1. ) KU KLUX KLAN:24 Aralık 1865 ABD’de Tennessee’de kurulan siyahi karşıtı ırkçı gizli örgüt. Kurucuları; Büyük Büyücü olarak bilinen Nathan Bedford Forrest, Yüzbaşı John C. Lester, Binbaşı James R. Crowe, John D. Kennedy, Calvin Jones, Richard R. Reed, Frank O. McCord’dır. “Birth of a Nation” filmi ile kendilerini bildirmişlerdir.