Sinema Tarihi

Etiketler

Astronomi Tabancası, Belçikalı Joseph Plateau, Edison, Emil Skladanowsky, Fenakistiskop/Phenakistoscope, Fotoğraf Tüfeği/Fusil Photographique, Grand Cafe, Jules Duboscq, Kinetograf/Kinetoskop, Leon Guillaume Bouly, Lumiere Kardeşler, Max Skladanowsky, Praksinoskop, Simon von Stampfer, Sinema Tarihi, Sinetograf(Lumiere Kardeşler), Skladanowsky Kardeşler, Stereofantaskop/Biyoskop, UCHATİVS, Zootrop/Zoetrop

Sinema tarihini başlatan olay Lumiere Kardeşlerin sinematografi keşfi olarak adlandırılsa da ; Edison tarafından keşfedilen kamerayı da tarihin başlangıcı olarak anmak yetersiz bir cümle olmaz.Lumiere kardeşlerin bulduğu sinematograf, ticari veya kapitalist sinemanın doğuşunu ifade edebilir diyebiliriz.Tarih sürecinde bahsedilmesi gereken bir diğer olay ; Max ve Emile Skladanowsky ‘nin Lumiere kardeşlerden yaklaşık iki ay önce Bioskop isimli makineleri ile 1 Kasım 1895 günü para ödeyen bir topluluğa ilk hareketli film gösterimini yapmalarıdır.Fakat Skladanowsky kardeşlerin film yansıtıcıları hareketli resim ve görüntüleri art arda gösteren oldukça yavaş bir cihazdır.Bu nedenden ötürü beklenen ilgili göremez ve yerini sinematografiye bırakmak zorunda kalır.Sinematografın inşasını, 1832’de Belçikalı Joseph Plateau ve Avustuyalı Simon von Stampfer, fenakistiskopu eş zamanlı bularak başlatmışlardır diyebiliriz.

SİNEMA TARİHİNİ ŞEKİLLENDİREN KEŞİFLER 

FENAKİSTİSKOP 

1.) FENAKİSTİSKOP / PHENAKİSTOSCOPE  ( 1832  ) 

Sinematografın inşasını, 1832’de Belçikalı Joseph Plateau ve Avustuyalı Simon von Stampfer, fenakistiskopu eş zamanlı bularak başlatmışlardır diyebiliriz. İlk animasyon aletlerinden biri olan fenakistiskop, yuvarlak bir şekil üzerine, görüntüleri aşamalı olarak yan yana yerleştirip hızla bakıldığında gözde hareket aldanması yaratma üzerine kurulmuştu. (Zaten kelimenin Yunanca anlamı; göz aldatması, göz yanılması gibi bir anlam taşımaktadır.)

STEREOFANTASKOP \ BİYOSKOP

2.)  STEREOFANTASKOP / BİYOSKOP ( 1851 ) 

Fenakistiskop’da renklendirilen ve elle çizilen görüntüler tercih edilirken, Jules Duboscq bir değişikliğe giderek, fotoğraf kullanmayı denedi. Bu yeni alet, stereofantaskop / biyoskop adını almıştı.

BÜYÜLÜ FENER

3.) BÜYÜLÜ FENER 

Günümüzdeki slayt projektörlerin atası olan tarihteki ilk projeksiyon cihazı.

Sinoloji (Çin bilimi) alanında uzman olan İngiliz biyokimyacı Joseph Needham’ın aktardığına göre II. yy’da Çin’de keşfedilmiştir. Batılı devletlere 1671 yılında Cizvit Athanasius Kircher tarafından “Ars magna lucis et umbrae” (ışık ve gölge büyütme sanatı) isimli eserde tanıtılmıştır. Kircher’in yeni bir buluşu tanıtmaktan ziyade zaten var olan bir aygıtı tasvir ettiği kabul görülür. Henry R. Heyl tarafından 1870 yılında patent altına alınmıştır.

BÜYÜLÜ FENERİN ÇALIŞMA PRENSİBİ 

Bir gaz lambası ve mercek vasıtasıyla, cam üzerine boyanmış resimler perdeye veya duvara yansıtılıyordu.

GÖRÜNTÜNÜN EKRANAYANSIMASI

4.) GÖRÜNTÜNÜN EKRANA YANSITILMASI – UCHATİUS ( 1852 ) 

1853’te önemli dönüm noktası olarak saydığım çalışmalardan biri ortaya çıktı. Avusturyalı Mucit Uchatius , büyülü fener + fenakistiskop birleşimi yaptı. Bu alet ile hareketli görüntüleri bir ekrana yansıtmayı başardı. Bu düşünce sonradan 1870’de özellikle Bourbouze ve Heyl tarafından yeniden ele alındı.

5.) ASTRONOMİ  TABANCASI ( 1874 ) 

Venüs gezegeninin, güneşin önünden geçişini gözlemlemek amacıyla astronom Jules Janssen, peşpeşe fotoğraf çeken ve astronomi tabancası adı verilen bir alet yaptırdı. Bu alette her 72 saniyede bir, kendi merkezi etrafında 38 derece dönen yuvarlak bir fotoğraf filmi vardı ve her ilerleyişte, filmin bir başka bölümü objektifin önüne geliyordu. Böylece, bir dizi oluşturan görüntüler elde etmek mümkün oldu.

6.) ZOOTROP / ZOETROP ( 1878 ) 

Bu tip icatlara girişildiğinde, fotoğraf bilgisi ışığında hareket etmemek biraz abes kaçabilirdi. Fransız fızyolojist Marey, bu bilgilere ihtiyaç duymuş olacak ki, ünlü Amerikalı fotoğrafçı Muybridge ile birlikte, atın hareketinin aşamalarını birbirinden ayırmak ve kuşların uçuşunu incelemek üzere, geliştirilmiş bir fenakistiskop olan zootrop/zoetrop’tan yararlandı. 

7. ) FOTOĞRAF TÜFEĞİ / FUSİL PHOTOGRAPHİQUE ( 1882 ) 

Marey, Janssen’in tabancasından esinlenerek geliştirdiği fotoğraf tüfeği adlı aleti yardımıyla, saniyede eşit aralıklarla peşpeşe çekilmiş on iki görüntü elde etti.

 

8. ) PRAKSİNOSKOP ( 1888 ) 

Emile Reynaud, kenarı delikli film şeridi sisteminin telif hakkını tescil ettirdi. Praksinoskop adını verdiği aletiyle yüzlerce heyecanlı izleyici önünde, deliklerden çevrilerek dönen canlı resim gösterileri düzenledi. Gösteriye müzik eşlik ediyordu.

9. ) KİNETOGRAF / KİNETOSKOP (TOMAS EDİSON) ( 1892 ) 

Edison, kinetograf/kinetoskop adlı bir çekim makinesinin telif hakkını tescil ettirdi. Kinetoskop, filmleri görmeye yarasa da, görüntüyü ekrana yansıtmıyordu; çünkü bu alet, filmin bir büyütecin ardında düzenli bir hızla döndüğü bir kutudan ibaretti. Bu yüzden, görüntüler küçüktü ve ancak tek bir seyirci tarafından izlenebilmekteydi.

10. ) SİNETOGRAF (LUMİERE KARDEŞLER) ( 1895 ) 

Sinematografı icad etme onuru bir Fransız’a aittir: Louis Lumiere.

Kamuya açık ilk gösteri 22 Mart 1895’te, Bilimler Akademisi Başkanı, astronom Mascart’ın başkanlık ettiği Ulusal Sanayiyi Özendirme Derneği üyeleri önünde yapıldı. Lumiere’in sinematografı, aynı yılın 28 Aralık tarihinden itibaren Paris’teki Grand Cafe’nin bodrum katında, halka açık gösterilerde kullanılmaya başladı.

standartsinema SÖZLÜĞÜ : 

LUMİERE KARDEŞLER

1.) LUMİERE KARDEŞLER : 

Auguste Marie Louis Nicolas ( DOĞUM :19 Ekim 1862, Besançon, Fransa – ÖLÜM : 10 Nisan 1954, Lyon) ile Louis Jean ( DOĞUM : 5 Ekim 1864, Besançon, Fransa – ÖLÜM : 6 Haziran 1948, Bandol), ilk film yapımcıları arasındadırlar. (Lumière, Fransızca “ışık” anlamındadır.)

Lumière kardeşler ilk özel sinema sunumlarını ise 22 Mart 1895 tarihinde, halka açık olan ve izleyiciden ücret alınan ilk gösterimlerini Paris’te Salon Indian Du Grand Café’de 28 Aralık 1895 tarihinde gerçekleştirmişlerdir.(Bu gösteriye Louis Lumière tarafından öykülü film ve bilim kurgu filmin atası sayılan Georges Melies de davet edilmiştir.) Tarihe geçen bu genel sunum, Lumière kardeşlerin ilk filmi olan Sortie des Usines Lumière à Lyon (Lumière Fabrikasından Çıkan Işçiler) ve bir trenin istasyona yaklaşmasını kesit alan (bu tren filmi izleyenleri o kadar etkiledi ki izleyiciler yerlerinden kalkıp salondan dışarı cıkmak istediler) filmin de aralarında bulunduğu on kısa metrajlı filmden oluşuyordu. Her film 17 metre uzunluğundaydı ve yansıtıcı ile çevrildiklerinde 46 saniye sürüyorlardı.

Lumière kardeşlerin, ilk filmlerini, gösterim yılıyla aynı olan 1895’te, Léon Bouly’nin bir yıl önce patenti alınan sinematografcihazı ile kaydettikleri düşünülmektedir. Daha sonra Lumière kardeşler tarafından da geliştirilen sinematograf, filmlerin kaydedilebildiği, düzenlenebildiği ve yansıtılabildiği bir cihazdı.

Bioskop’un mucitleri Max ve Emile Skladanowsky, bir ay önce (1 Kasım 1895) para ödeyen bir topluluğa hareketli görüntü sunumu yaptıkları halde, sinema tarihçileri Lumière kardeşlerin Grand Café’deki sunumlarını sinemanın gerçek doğuşu olarak kabul ederler. Çünkü Skladanowsky kardeşlerin çift sistemli film yansıtıcıları oldukça kullanışsızdır ve yerini kısa sürede sinematografa bırakmıştır.Ve sinematografı icat etmişlerdir.

Leon Bouly

2. ) LEON GUİLLAUME BOULY : Sinema tarihinde en gizemli karakterlerden biridir. Lumière kardeşlerden üç yıl önce, otomatik olarak ve kesintisiz hareketin bir dizi analitik resim elde etmek için bir «kamera» patenti aldı, diğer bir deyişle «Sinematograf». ( DOĞUM : 1872, FRANSA – ÖLÜM : 1932 ) 

Max Skladanowsky

3. ) MAX SKLADANOWSKY :  Alman mucit ve erken dönem film yönetmeni. ( DOĞUM : 30 Nisan 1863, Berlin, ALMANYA – ÖLÜM : 30 Kasım 1939, Berlin, ALMANYA ) 

Erkek kardeşi Emil ile birlikte biyoskobu icat etmiştir. Skladanowsky kardeşler 1 Kasım 1895’de yaptıkları icatla tarihteki ilk film gösterisi sundular.